Bilgi ve internet arasındaki ilişki onlarca yıldır sorgulanıyor. Şüphesiz bundan 30 yıl önce internetin kullanım şekli ile bugünkü arasında derin farklar var. Bu farkları tanımlamak için çeşitli kavramlar türetildi. Peki World Wide Web nedir, Türkçe ne demek? World Wide Web’den ne anlamalıyız? İnsanlık tarihi açısından önemi nedir?
World Wide Web nedir?
Yaygın olarak Web olarak bilinen World Wide Web (WWW), belgelere ve diğer web kaynaklarına internet üzerinden erişilmesini sağlayan bir bilgi sistemidir. Kısaca WWW, W3 veya Web olarak da adlandırılır.
World Wide Web ne anlama geliyor?
Eğer Türkçe bir karşılık verecek olursak Dünya Genelinde Web, Dünyaya Yayılmış Web, Dünyayı Kapsayan Web veya Cihanşümul Web çevirilerini verebiliriz. Oxford Sözlüğü’ne giren World Wide Web kavramı kendisine yer bulan bu kavram belgelerin diğer belgelere köprü metin bağlantıları ile bağlanmasını sağlayan, kullanıcının bir belgeden diğerine geçerek bilgi aramasını sağlayan internet üzerindeki bir bilgi sistemi olarak ifade edilir.
Chrome’dan sonra en çok kullanılan tarayıcılardan biri olan Mozilla, World Wide Web’i “World Wide Web internet üzerinden erişilebilen, birbirine bağlı bir genel web sayfaları sistemidir. Web, internet ile aynı değildir: Web, İnternet üzerine kurulmuş birçok uygulamadan biridir.” olarak tanımlamaktadır.[1]
Belgeler ve indirilebilir ortamlar, ağa web sunucuları aracılığıyla sunulur ve web tarayıcıları gibi programlarla erişilebilir. World Wide Web’deki sunucular ve kaynaklar, tek tip kaynak bulucular (URL’ler) adı verilen karakter dizileri aracılığıyla tanımlanır ve bulunur.
Orijinal ve hala çok yaygın olan belge türü, Köprü Metni Biçimlendirme Dili (HTML) ile biçimlendirilmiş bir web sayfasıdır. Bu biçimlendirme dili, karmaşık kullanıcı etkileşimi uygulayan düz metinleri, görüntüleri, gömülü video ve ses içeriklerini ve komut dosyalarını (kısa programlar) destekler. HTML dili, diğer web kaynaklarına anında erişim sağlayan köprüleri (gömülü URL’ler) de destekler.
Web’de gezinme veya web’de gezinme, birden çok web sitesinde bu tür köprüleri izlemenin yaygın uygulamasıdır. Web uygulamaları, uygulama yazılımı olarak işlev gören web sayfalarıdır. Web’deki bilgiler, Köprü Metni Aktarım Protokolü (HTTP) kullanılarak İnternet üzerinden aktarılır.
- Her Şeyin Yazılımı kategorimizde daha fazla popüler makale keşfedin.
World Wide Web’in önemi nedir?
World Wide Web, interneti sadece bilim insanlarına değil herkese açtı. İnsanların bilgi almasını, paylaşmasını ve iletişim kurmasını çok daha kolay hale getirecek şekilde dünyayı birbirine bağladı. O zamandan bu yana insanların sosyal ağ siteleri, bloglar, video paylaşımı ve daha fazlası aracılığıyla çalışmalarını ve düşüncelerini paylaşmalarına izin verdi. Bu durum aslında World Wide Web’in felsefesinde zaman içerisinde değişimler yaşandığını gösteriyor.
- Web 1.0
İnternetin ilk ve en ilkel dönemi olarak bilinen Web 1.0 dönemi kullanıcının sadece interneti gözlemlediği, kendi içeriklerini oluşturamadığı dönem olarak tanımlanır. Uzmanların “salt okunur web” olarak tanımladığı bu dönemde internet adeta sabit içeriklerden oluşan, tek yönlü bilgi akışının gerçekleştiği online bir kütüphane gibi kullanılıyordu. Ortalama internet kullanıcısının rolü kendisine sunulan bilgileri okumakla sınırlıydı. HTML tabanlı şirket web sayfalarının yaygın olduğu bu dönemde kullanıcı herhangi bir içeriği ekleme ya da içeriklere yorum yapma yetkisine sahip değildi. Yani müdahaleci bir konumda değil, izleyici veya okuyucu bir konumdaydı.
- Web 2.0
Web 2.0, sunduğu kullanıcı merkezli ve işbirlikçi ortam ile webin popüler hale geldiği ikinci dönemidir. Bu dönemde kullanıcıların içerik üretimine katılımı ve paylaşımların olduğu dinamik ve çift yönlü bağlantı platformu meydana gelmiştir. Kullanıcılar yalnızca web sitelerini okumakla kalmayıp aynı zamanda diğer kullanıcılarla karşılıklı sosyal etkileşime girip bağlantı kurabildiğinden dolayı bu dönem “sosyal web” olarak da tanımlanmaktadır.
- Web 3.0
“Web 2.0 devrimiyle sanal dünyaya aktarılan içeriklerin anlamlandırılması” olarak tanımlanan Web 3.0; internet kontrolünün insanın elinden çıktığı, verilerin doğrudan bilgisayarlar tarafından okunabilecek şekilde yapılandırıldığı ve etiketlendiği, yapay zeka yaklaşımları ve teknikleri gibi yazılımsal çözümlerle yorumlanıp “akıllı” bir hale getirildiği bir web ortamını işaret etmektedir. Bu nedenle bu dönem “semantik web” dönemi ya da makine öğrenmesinin geliştiği dönem olarak da tanımlanabilir. Semantik web teknolojisi ile toplanan veriler, hem kullanıcılar tarafından kullanılmakta hem de bilgisayarların anlamlandırabileceği bir yapıya ulaşmaktadır.
Özetle Web 1.0 “salt okunur Web”dir, Web 2.0 “katılımcı sosyal Web”dir ve Web 3.0 “Web’i okuma, yazma, yürütme”dir. Bu Web etkileşimi ve kullanım aşaması, kullanıcıları Facebook, Google veya Twitter gibi merkezileştirilmiş platformlardan ve merkezi olmayan, neredeyse anonim platformlara doğru hareket ettirir.
Dipnotlar
[1] “World Wide Web – MDN Web Docs Glossary: Definitions of … – Mozilla.” 30 Tem. 2022, https://developer.mozilla.org/en–US/docs/Glossary/World_Wide_Web. Erişim tarihi: 12 Ağu. 2022.
