Uzaktan çalışma koronavirüs salgınının çoğu kurumsal firmaya getirdiği alışkanlıklar arasında yer alıyor. Daha önce böyle bir yöntem denemeyen şirketler, geçtiğimiz iki buçuk yıllık süre zarfında çalışanlarını test etti. Bazı firmalar bu alışkanlıklarını halen sürdürürken bazıları eski çalışma usullerine geri döndü. Yazılım sektörü ise aslında bu alışkanlığa hiç de yabancı değil. Peki yazılım sektöründe uzaktan çalışmanın avantajları ve dezavantajları nelerdir?
Uzaktan çalışma sürekli olarak çalışanların zihinsel ve fiziksel olarak iyi hissetmelerinin en iyi yolu olarak lanse ediliyor. Ama gerçek biraz daha karmaşık olabilir.
Uzaktan çalışma pandemi öncesi yaşam tarzlarının bazı sorunlarına bir çözüm olarak sunulmuştu. Birçokları için bu alışkanlık, çocuklarıyla daha fazla zaman geçirme ya da daha tatmin edici hobiler peşinde koşarak daha önce işe gidip gelmek için harcadıkları zamanı kullanma fırsatı anlamına geliyordu. Özellikle İstanbul, Ankara veya İzmir gibi büyük şehirlerde harcanan yol süreleri diğer illere kıyasla biraz daha fazla olabileceği için zamandan tasarruf etmek bir avantaj olarak kabul edilebilir. İstanbul’da bir çalışanın -bulunduğu konuma göre değişiklik gösterebilir- evinden çalıştığı işyeri ile arasında en az 15 km mesafesi bulunduğunu kabul edecek olsak günde en az bir-bir buçuk saat arası yol için zaman harcaması gerektiğini düşünebiliriz.
Ancak uzaktan çalışma ve refahla ilgili yeni araştırmalar karmaşık sonuçlar gösterdi – Microsoft’un 2022 Yeni Çalışmanın Geleceği Raporu’nda araştırmacılar, uzaktan çalışmanın iş memnuniyetini artırabilmesine rağmen, çalışanların kendilerini “sosyal olarak izole, suçlu ve fazla telafi etmeye çalışan” şeklinde hissetmelerine yol açabileceğini ifade ediyor.
Yazıda dile getirdiğimiz konular aslında iki temel kavrama işaret ediyor: Evden çalışmak ve uzaktan çalışmak. Her bir çalışan aslında evde aradığı konforu bulamayabilir. Bebeği veya küçük yaşlarda bir çocuğu varsa mesai saatleri sırasında bu durum kendisine rahatsızlık verebilir. Bu nedenle evden çalışmak kısa bir süre sonra ‘daha da uzaktan çalışma’ya dönüşebilir. Uzaktan çalışmadan kasıt aslında ikamet edilen evden ayrı bir mekanda çalışmaktır. Çoğu personel konforlu bir ortam bulabildiği kafelerde çalışmayı tercih edebiliyor.
Sorunlar
Donanım ve yazılım sorunları
Uzaktan çalışırken gerekli donanımlara sahip olmak oldukça önemlidir. Çalışanların temel ihtiyaçları bir dizüstü veya tablet bilgisayara sahip olmaları, kaliteli bir internet bağlantısının gerekliliği ve diğer çalışanlarla iletişim kurabilecekleri yazılım ve kulaklık ihtiyaçlarının giderilmesi şeklinde karşımıza çıkıyor. Bir projenin aşamaları proje yöneticisi tarafından planlanırken belki de en önemli gereklilik kolaylıkla iletişim kurmaktır.
Zoom, Discord, Google, Apple ve Microsoft gibi teknolojik firmalar bu konularda halihazırda adımlar atmıştı. Ancak salgının ortaya çıkmasıyla bu alandaki yatırımlarını daha da hızlandırdılar ve kullanıcılara daha profesyonel ve kolay çözümler sundular. Dolayısıyla çalışanlar şirket içi özel bir yazılım kullanmak yerine üçüncül taraf hizmetlerden istifade ettiler. Sosyal ağlardan biri olan Twitter dahi, Nisan 2020’de piyasaya sürülen Clubhouse’a rakip olabilmek adına Space özelliğine hizmete aldı.
İletişim kalitesini belirleyen iki temel unsur vardır. Bağlantı ve kullanılan donanımın kalitesi. Çalışanlar daha uygun fiyatlı ancak düşük performans veren kulaklık veya mikrofonlara yöneldiğinde iletişimde biraz daha güçlük çekebiliyor. Bazı kulaklıkların mikrofonları, kullanıcının bulunduğu ortamdaki tüm sesleri filtrelemeden sunduğu için iletişim konusunda problem yaşanabiliyor. Çünkü bulunduğunuz ortamın sesini kontrol etmeniz mümkün değildir. Ancak daha kaliteli donanımlara yöneldiğinizde bu sorunu rahatlıkla giderebiliyorsunuz.
Tavsiye yazılımlar:
- Discord
- Zoom
- Google Meet
- Microsoft Teams
- Webex App
- Cisco Jabber
- Bitrix24
- Rocket.Chat
- Lark
- Avaya OneCloud UCaaS
Sosyal arınma
Evden çalışmanın önemli dezavantajları arasında sosyal izolasyon örnek gösterilebilir. Eğer evden çalışıyorsanız haliyle sosyal ortamdan kopuk bir haldesiniz demektir. Bu nedenle sosyalleşebilmek için yeniden mesafe kat etmeli veya daha açık bir şekilde zaman harcamalısınız. Bu durum yaşadığınız yer sosyalleşmek için uygun değilse geçerli olacaktır. Halbuki bir iş yerinde çalıştığınızda aslında olağan bir şekilde sosyal bir ortama katılıyor ve sosyal ortamların bulunduğu yerlere daha yakın oluyorsunuz. Böylece işten çıktığınızda sosyalleşmek için daha uzun zaman harcamıyorsunuz.
Çoğu çalışan mesai saatleri sonrası zihinsel olarak kendisini yorgun hissettiğini belirtiyor. Masa başından çalışıldığı için fiziksel bir rahatsızlık da hissedilebiliyor. Bu ikisi bir araya gelince dışarı çıkıp sosyalleşmek, özellikle şahsi araçlarının olmadığı düşünüldüğünde biraz daha zor hale geliyor. Dolayısıyla bu durum çalışanların sosyal ortamlardan arınabileceği anlamına geliyor.
Sosyal ortamlardan arınmak birbirine benzeyen ve sürekli tekrar eden günlerin oluşmasına yol açabilir. Bu durum zaman kavramının daha sıradan algılanmasına ve hatta hafızanın zayıflamasına dahi yol açabilir.
Zayıflayan hafıza
Geçtiğimiz 70 yılda bilgisayarların yaygınlaşmasıyla insan hafızası daha da aşağılanmaya başladı. Bu konuda yaptığım ufak çaplı bir araştırmada yapay zeka araştırmacılarının insan hafızası hakkında: “Sistemimizin insan hafızası kadar güvenilmez bir şeye sahip olmasını istemeyiz.” cümlesini kurduklarını gözlemledim. Peki bu durum uzaktan çalışanlar için ne ifade ediyor? Uzaktan çalışanların hafızası zayıflıyor mu, yoksa güçleniyor mu?
Sürekli olarak bir bilgisayar ile işlem yapan çalışanlar işlerini kendi bellekleri yerine bir bilgisayara depolama yoluna başvuruyor. Bu durum insan belleğinin kullanılmaması ve zihinsel aktivitelere daha az başvurulmasıyla hafızanın zayıflamasına yol açabilir. Bu aşamada sağlıklı beslenme, temel gıdaları tüketme gibi faktörler de söz konusudur. Ancak daha az kullanılan bir belleğin zamanla zayıflayabileceğini öngörmek mümkündür. Bu durum zihnin yorulmaması ile de doğrudan ilişkilidir. Eğer bir zihin gerçekten yorulmuyorsa gelişim kaydedemiyor demektir. Gelişmeyen bir şeyin gerilemesi de kaçınılmazdır.
Bilişsel önyargılar, hafıza sorunları, duygusal kontrol, uyuşturucu bağımlılığı ve beyin hastalığı arasında, türümüzün nasıl bu kadar başarılı olduğunu merak etmek doğaldır.
Fiziksel rahatsızlık
Günde en az sekiz saat süren çalışma temposuna ayak uydurmak bir yana, çalışılan koltuk, kullanılan masa ve bilgisayar ile temas şeklinin her biri bu süreçte fiziksel rahatsızlık hissetmenize sebep olan detaylar. Eğer rahat bir koltuk, kullanışlı bir masa veya bilgisayarla doğru bir temas şekliniz yoksa bazı fiziksel rahatsızlıklar hissedebilirsiniz.
Uzaktan çalışan personelin fiziksel rahatsızlıklar yaşamaması için ister evde isterse de spor salonunda düzenli bir program takip etmesi kendisini fiziksel açıdan rahatlatacaktır. Bununla birlikte sırt ağrılarına ve ileride oluşabilecek skolyoz rahatsızlıklarına yol açmamak adına uygun bir koltuk tercih etmesi gerekecektir.
Avantajlar
Süre kullanımı
Proje yönetiminde süre kullanımı oldukça önemlidir. Zamandan tasarruf sağlamak adına atılacak tüm adımlar yazılım firmalarına olumlu anlamda katkı sağlar.
Çalışanlar açısından bir iş yerine giderken harcanan süre 24 saatlik zaman diliminde en az %4,17’lik bir tasarruf sağlar. (1 saat üzerinden hesaplanmıştır.) Bu süre mesai saatlerinden bağımsız olarak çalışanların günlük yaşamlarına yaklaşık 1 saat daha eklemeleri anlamına geliyor.
Kolay iletişim
Bir iş yerindeki iletişim bazı durumlarda kopuk olabilir. Projeler daha sorunlu bir şekilde yönetilebilir. Bunun önüne geçmek adına çalışanların üçüncül taraf bir hizmet üzerinden birbirleriyle iletişimde kalması ve görüş alışverişinde bulunması daha verimli bir çalışma yöntemine işaret eder. Advanced Dynamics Teknoloji’de bu türden uygulanan bir yöntem çalışanların daha efektif çalışmalarını sağlıyor.
